دعای کمیل از دعاهای مشهور و معتبر ما با مضامین بلند در معرفت خداوند و طلب آمرزش گناهان است. این دعای عظیم الشان را، کمیل بن زیاد نخعی از حضرت امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیه السلام روایت کرده است.

از این جهت به نام او مشهور شده است. سیدبن طاووس از شیخ طوسی رحمه الله علیه به سند خودش روایت کرده است که در شب نیمه شعبان، کمیل بن زیاد دیده است که علی بن ابیطالب در حال سجده، این دعا را خوانده است.

کمیل می گوید:

روزی با مولای خود، امام علی علیه السلام در مسجد بصره نشسته بودم که جمعی از اصحاب حضرت هم حضور داشتند. سوال شد ازحضرت که معنی این آیه که خدا می فرماید: (فیها یفرق کل امر حکیم) «سوره دخان آیه4 » چیست؟ حضرت فرمودند: آن شب نیمه شعبان است.

سوگند به کسی که جان علی در دست قدرت اوست هیچ بنده ای نیست جز اینکه تمام آنچه بر او از نیکی و بدی می گذرد، در شب نیمه شعبان برایش تقسیم می شود تا آخرسال او. هر بنده ای که آن شب را به عبادت احیا کند و دعای حضرت خضر را بخواند، دعای او مستجاب می شود.

کمیل می گوید: وقتی که حضرت به منزل خود رفتند، وقت شب به خدمت آن بزرگوار رسیدم. حضرت فرمودند برای چه کاری آمدی؟ عرض کردم به طلب دعای خضر آمده ام. امیرالمومنین علی علیه السلام فرمود: ای کمیل، اگر این دعا را حفظ کردی هر شب جمعه یا درهر ماه و یا سالی یکبار و یا لااقل در تمام عمر یک مرتبه بخوان تا امور تو کفایت شود. خداوند تورا یاری می کند، روزی تو زیاد می شود و البته از مغفرت هم محروم نمی شوی.

ای کمیل، مدتی که تو با ما مصاحب هستی، موجب شده که تورا به چنین نعمت و کرامتی سرافراز نمایم.

ای کمیل بنویس: اللهم انی اسئلک برحمتک… و ادامه دعا.

علامه مجلسی، دعای کمیل را بهترین دعا دانسته است. این دعا در شب جمعه و در شب نیمه شعبان خوانده می شود و برای کفایت از شر دشمنان و گشایش روزی و آمرزش گناهان فواید زیادی دارد.

با توجه به گفته سید بن طاووس در کتاب اقبال الاعمال زمان قرائت دعای کمیل، نیمه شعبان و شب جمعه است. و در ایران نیز رسم بر این است که شیعیان این دعا را در نیمه شعبان و شب‌های جمعه در مکان‌های مذهبی به صورت جمع می‌خوانند.

كميل بن زياد نخعى   را بیشتر بشناسید

دانشمندان و علماى بزرگ چه شيعه مسلك و چه سنى مذهب  كميل را به قوت ايمان و قدرت روح و انديشه پاك و خلوص نيت و متخلق به اخلاق حميده و آراسته به اعمال شايسته ستوده اند .

بزرگان هر دو مسلك بر عدالت و جلالت و عظمت و كرامت او اتفاق نظر دارند .

كميل از خواصّ و بزرگان اصحاب اميرالمؤمنين و حضرت مجتبى علیه السلام است .  .

اميرالمؤمنين عليه السلام كميل را يكى از ده نفر ياران مورد اطمينانش به حساب آورده است .

مسائل و سفارشات و وصايايى كه اميرالمؤمنين به كميل داشته از ايمان عظيم و معرفت فوق العاده كميل حكايت دارد .

اهل سنت كه هيچ گاه به خاطر دورى از حق و عدالت و انصاف و مروّت نظر مثبتى نسبت به پيروان اهل بيت عصمت و طهارت علیه السلام نداشتند ، كميل را در همه ى امور مورد اطمينان معرفى كرده اند.

عرفا و صاحب دلان و اهل سير و سلوك و مشتاقان لقاى محبوب ، كميل را صاحب سرّ اميرالمؤمنين علیه السلام و خزانه ى معارف معنوى مولى الموحدين مى شناسند

كميل ، هجده سال روزگار نورانى و عصر بابركت پيامبر بزرگ اسلام صلى الله عليه وآله وسلم را دريافت و از انوار ملكوتى مقام نبوّت بهره مند شد .

كميل ، انسان بزرگوار ، و موجودى شريف و پاك است ، كه به خاطر لياقتش به دست حجاج بن يوسف ثقفى به شرف شهادت نايل آمد ، شهادتى كه محبوبش على عليه السلام از وقوعش به او خبر داد.

حجاج بن يوسف خونخوار ، زمانى كه از جانب حاكم ستمگر اموى والى عراق شد به جستجوى كميل برخاست تا او را به جرم محبت اهل بيت  عليه السلام

و به گناه شيعه بودن كه در فرهنگ بنى اميه بالاترين گناه بود به قتل برساند

كميل خود را از حجاج پنهان داشت ، حجاج حقوق منسوبان و اقوام كميل را از بيت المال قطع كرد ، زمانى كه كميل از قطع حقوق اقوامش آگاه شد گفت : از عمر من چيزى نمانده ، شايسته نيست وجود من سبب قطع رزق و روزى گروهى شود . از محلّ و مركزى كه پنهان بود درآمد و به نزد حجاج رفت ،

حجاج گفت : براى به كيفر رساندنت در جستجوى تو بودم .

كميل گفت : آنچه از دستت برآيد انجام ده ، از عمر من جز زمانى اندك نمانده ، بازگشت من و تو به زودى به سوى خداست ، مولاى من به من خبر داده قاتل من تويى . آنگاه حجاج فرمان داد تا سر مقدس آن مرد الهى و چهره ى ملكوتى را در حالى كه در سن نود سالگى قرار داشت از بدن جدا كردند . مرقد مطهر او در منطقه ى ثويّه بين نجف و كوفه معروف خاص و عام و زيارتگاه اهل دل است .